Wszystko, co powinieneś wiedzieć o AdBlue

Układ redukcji tlenków azotu z płynem AdBlue stał się kluczem do spełnienia surowych norm emisji spalin. Jednocześnie trudno znaleźć drugi system, który byłby otoczony wśród kierowców i mechaników tak wieloma sporami i mitami. Zapraszamy do przeczytania naszego poradnika, w którym tłumaczymy najważniejsze związane z nim kwestie.

Czym jest AdBlue?

Przez blisko 100 lat istnienia silniki wysokoprężne przeszły prawdziwą rewolucję w kwestii charakterystyki pracy, wydajności i emisji spalin. Z biegiem dekad to właśnie ta ostatnia kwestia zaczęła stawać się coraz bardziej istotna. Zaostrzane z roku na rok normy pod kątem dopuszczalnej produkcji tlenków azotu (NO_x) w samochodach zaczęły wymuszać na producentach stosowanie coraz bardziej zaawansowanych systemów, które ograniczałyby ich emisję.

Pod terminem AdBlue rozumiemy specjalny roztwór mocznika, który wchodzi w reakcję chemiczną w układzie selektywnej redukcji katalitycznej (katalizator SCR). Jego zadanie polega na rozkładaniu szkodliwych tlenków azotu w samochodach i maszynach wyposażonych w silnik Diesla. Roztwór ten składa się w 32,5% z mocznika oraz w 67,5% z wody. AdBlue jest chronionym prawnie zarejestrowanym znakiem handlowym, który należy do organizacji Verband der Automobilindustrie.

Jak to działa? Płyn AdBlue jest wtryskiwany do spalin w momencie, gdy przechodzą one przez układ wydechowy. W efekcie dochodzi do rozłożenia znajdujących się w nich tlenków azotu na azot i wodę, co pozwala znacznie zredukować szkodliwość emisji. System ten wymaga od kierowcy regularnej konserwacji i uzupełniania płynu: w przeciwnym wypadku narażamy się na brak możliwości uzyskania przeglądu technicznego oraz potencjalne problemy z prawidłowym działaniem pojazdu.

Wielu kierowców nie zdaje sobie sprawy z negatywnych skutków, które niesie ze sobą emisja NO_x do atmosfery w wyniku transportu drogowego. Podkreślamy jednak, że jest to realny problem, niosący za sobą poważne konsekwencje zdrowotne. Zgodnie z danymi Unii Europejskiej związki te odpowiadają za ok. 400 000 przedwczesnych zgonów na terenie UE rocznie oraz koszty szkód w środowisku szacowane na 330-940 miliardów euro każdego roku.

W jakich samochodach stosuje się układy AdBlue?

Systemy wykorzystujące mieszankę AdBlue są obowiązkowe na terenie Unii Europejskiej od momentu wejścia w życie normy Euro 6 w 2014 roku, która zobowiązała wszystkich producentów pojazdów z silnikami Diesla do zmniejszenia emisji tlenków azotu. Warto dodać, że samochody, które spełniają wymagania wspomnianej normy dzięki innym rozwiązaniom, nie muszą być wyposażone w AdBlue – są to jednak nieliczne przypadki.

Największy odsetek pojazdów wyposażonych w AdBlue stanowią oczywiście samochody osobowe i dostawcze, które stanowią największą część ruchu miejskiego. Dotyczy to w szczególności modeli o dużej mocy silnika, która pociąga ze sobą na ogół większą emisję spalin.

AdBlue jest również wyposażeniem obowiązkowym w samochodach ciężarowych. O ile po drogach porusza się ich zdecydowanie mniej, tak ze względu na swoją dużą moc i masę emitują zdecydowanie więcej tlenków azotu, niż ich mniejsi bracia. Z tego względu obecności oraz skuteczności układów, wykorzystujących płyn AdBlue, poświęca się obecnie najwięcej uwagi właśnie w tej kategorii.

Coraz surowsze normy emisji szkodliwych związków na terenie UE sprawiają, że technologia AdBlue w coraz większym stopniu staje się integralną częścią przemysłu. Mamy tu na myśli przede wszystkim maszyny budowlane, produkcyjne i wydobywcze, w których silniki Diesla spotykane są niemal tak samo często, jak silniki elektryczne.

Co ile należy uzupełniać AdBlue?

Regularne uzupełnianie AdBlue jest kluczowe do prawidłowego działania całego systemu. O tym, z jaką częstotliwością powinniśmy to robić, decyduje co najmniej kilka czynników.

Zasadniczo średnie zużycie AdBlue wynosi ok. 3-5% spalania oleju napędowego. Dokładna ilość potrzebnego środka zależy między innymi od:

• charakterystyki jazdy,
• rodzaju silnika,
• mocy pojazdu,
• warunków eksploatacji.

W samochodach osobowych zużycie AdBlue wynosi zwykle ok. 1-3 litrów na każde przejechane 1000 km. Sama pojemność zbiornika wynosi zazwyczaj od 10 do 20 litrów. W sytuacji, gdy zapomnimy o jego uzupełnieniu, układy elektroniczne mogą uniemożliwić nam uruchomienie samochodu po 1200 lub 2400 kilometrach bez płynu. Jeśli komunikat o braku AdBlue pojawi się w trakcie jazdy, będziemy mogli podróżować dalej. W momencie, gdy zgasimy samochód, jego ponowne uruchomienie będzie jednak niemożliwe.

W tym miejscu warto podkreślić pewne właściwości związane z charakterystyką chemiczną AdBlue. Roztwór ten cechuje się temperaturą zamarzania około -11^oC. Stanowi to niebezpieczeństwo dla układu wtryskowego, który może ulec zatkaniu. W nowoczesnych pojazdach z reguły stosuje się specjalne grzałki, które zapobiegają temu zjawisku. Zalecamy jednak, by przed nadejściem zimy oraz w jej trakcie regularnie sprawdzać poziom płynu, a także poprawność działania całego systemu.

Jakie części wchodzą w skład systemu AdBlue?

Na układ AdBlue składają się następujące komponenty:

1. Sterownik – może występować jako osobne urządzenie lub jako część zaimplementowana w sterownik główny silnika. Monitoruje i kontroluje cały proces wtryskiwania AdBlue do układu wydechowego, reagując na dane z czujników.
2. Wtryskiwacz – kluczowy element dawkujący AdBlue. Precyzyjnie kontroluje ilość wtryskiwanego roztworu.
3. Pompa wraz ze zbiornikiem – odpowiada za właściwe przechowywanie i dostarczanie roztworu mocznika do układu wydechowego.
4. Katalizator SCR (Selective Catalytic Reduction) – miejsce, w którym zachodzi reakcja chemiczna przekształcająca tlenki azotu w azot i wodę.
5. Sondy NOx – czujniki monitorujące poziom tlenków azotu w spalinach przed i po katalizatorze SCR. Na podstawie zebranych z nich odczytów sterownik może dostosować dawkę AdBlue w celu optymalizacji całego procesu.
6. Instalacja elektryczna – zapewnia zasilanie poszczególnym elementom systemu, m.in. wtryskiwaczowi, pompie i czujnikom. Przekazuje informacje do sterownika.

AdBlue – najczęstsze usterki i problemy

Ostatecznie AdBlue to zaawansowany, wieloelementowy układ, który tak jak pozostałe instalacje narażony jest na usterki. Poniżej przedstawiamy najczęstsze z nich wraz z potencjalnymi przyczynami oraz sposobami naprawy.

Wyświetlanie komunikatu o konieczności uzupełnienia mocznika pomimo pełnego baku

W takim przypadku najczęstszą przyczyną okazuje się awaria czujnika poziomu płynu AdBlue w zbiorniku. Jeśli wszystkie pozostałe elementy układu działają poprawnie, konieczna będzie jego wymiana.

Błędne odliczanie kilometrów do czasu zatrzymania pojazdu

Tu najczęstszym powodem okazuje się niewłaściwe działanie sterownika. W takim wypadku konieczna jest diagnoza w profesjonalnym serwisie. Najczęściej problem rozwiązuje wgranie aktualizacji – w skrajnych przypadkach niezbędna może być wymiana sterownika.

Zmniejszenie mocy lub ograniczenie prędkości maksymalnej

W przypadku, gdy dojdzie do awarii systemu AdBlue, sterownik zawsze zaczyna odliczać kilometry do zablokowania się. Sam system może przełączyć się w tryb awaryjny. Skutkuje to zmniejszeniem dostępnej mocy i prędkości w celu ochrony silnika oraz innych komponentów. Takie objawy powinny nas skłonić do jak najszybszej wizyty w zaufanym warsztacie.

Niskie ciśnienie pompy AdBlue

Zbyt niskie ciśnienie sprawia, że pompa nie dostarcza odpowiedniej ilości roztworu. Zwykle wskazuje to na jej nadchodzącą awarię. W takim wypadku zapala się ikona AdBlue na liczniku i pojawia błąd P20E8 na sterowniku. Często dochodzi również do zmniejszenia mocy silnika, występowania czarnych spalin i zwiększenia spalania. Zalecamy przeprowadzenie szczegółowej diagnostyki – problem może leżeć m.in. w pompie umieszczonej w zbiorniku lub sondzie NOx.

Świecenie kontrolki check engine i wyświetlanie innych komunikatów o awarii silnika

W takim przypadku przyczyn może być wiele i niekoniecznie będą one związane wyłącznie z nieprawidłowym działaniem AdBlue. Zdarza się jednak, że zaczyna ona świecić w sytuacji zbyt niskiego płynu w zbiorniku, awarii wtryskiwacza lub sond NOx. Ze względu na ilość potencjalnych usterek najlepszym wyjściem jest jak najszybsza wizyta u mechanika.

Samoistne pojawianie się i zanikanie błędów

W większości przypadków przyczyną samoistnego pojawiania się i znikania błędów są uszkodzone sondy NOx, które wymagają wymiany. Rzadziej przyczyna leży w nieprawidłowym działaniu sterownika.

Błędy w sterowniku związane z AdBlue

Poszczególne problemy związane z AdBlue są obrazowane na sterowniku za pomocą kodu DTC (Diagnostic Trouble Code). Wymieniliśmy najczęstsze, z którymi możemy się zetknąć:

Orientacyjne ceny naprawy poszczególnych usterek AdBlue

Koszty związane z naprawą układu AdBlue mogą być zróżnicowane w zależności od specyfiki konkretnego problemu oraz modelu pojazdu. Dla przykładu całkowita wymiana zbiornika wraz z pompą może zostać wyceniona na od 2500 zł do nawet 20 000 zł. Największy wpływ ma w tym przypadku stopień skomplikowania konstrukcji samochodu oraz dostępność części. W przypadku konieczności wymiany wtryskiwacza koszty mogą wynieść od 800 zł do 5000 zł w najbardziej zaawansowanych modelach.

Stosunkowo kosztowna okaże się również wymiana katalizatora – ostateczna cena może wynieść od kilku do nawet kilkunastu tysięcy. Na ogół najtańsza pozostaje naprawa uszkodzonej instalacji elektrycznej lub hydraulicznej – w tym przypadku zamkniemy się zwykle w ok. 1000 zł. Jest to jednak zdecydowanie najrzadziej spotykana usterka związana z układem AdBlue.

Wyłączanie systemu AdBlue – zalecenia, korzyści

W niektórych przypadkach zdecydowanie tańszą i mniej problematyczną pod kątem czasu usługą okaże się całkowite wyłączenie systemu AdBlue. Usługa ta rozwiązuje wszystkie problemy, z którymi możemy się spotkać i nie wiąże się ze zwiększeniem spalania. Proces wyłączania AdBlue powinien być jednak przeprowadzany przez specjalistów i po drobiazgowej diagnozie. Pamiętajmy także, że wyłączenie AdBlue wiązać będzie się ze zwiększeniem emisji tlenków azotu.

Gorąco zachęcamy do skorzystania z usługi programowe wyłączanie AdBlue w naszym warsztacie na ul. 3-go Maja 51 (oficyna) w Zabrzu. Umów się na wizytę, by już wkrótce otrzymać pełną, profesjonalną analizę działania AdBlue w Twoim pojeździe oraz propozycję rozwiązania zaistniałych problemów z prawidłową pracą pojazdu.